Ak, özellikle hakem camiası üzerine detayları dile getirdi. İşte söyledikleri:
Hakem Halil Umut Meler’in Zürih’teki seminere katılmasına sevinmiştik. Amerika’da düzenlenecek Kulüpler Dünya kupası için bu 22 hakemin hepsinin maç yöneteceği sanılıyordu. Bu liste sadece aday adayı idi. Bahsettiğim seminerde çeşitli eğitimler verdiklerinde bahsetmiştik. Bunların arasından da sadece 11 hakem seçilmedi. Örneğin; Bosna Heresek’ten irfan Pelijto. Önemli bir hakemdi ve seçilmedi. İtalya’dan Marco Guida ve Maurizio Mariani listeye giremedi. İşin başka boyutunu anlatayım. Şimdi dönüp bakıyorsun UEFA Hakem departmanının başındaki isim İtalyan Rosetti. FİFA Hakem komitesinin başında isim İtalyan Collina. Amerika’daki turnuva için yetenekli hakemleri seçiyorlar ya. İtalya’dan iki aday hakemin var. Adamlar gerçekçi. Biz İtalya’nız bir tane hakemimizi listeye dahil edelim demiyorlar. Liyakat var burada. Bizim UEFA ve FİFA ile ilişkilerimiz iyi demiyorlar. Bu işler ilişkiye bakmıyor ne yazık ki. Biliyorsunuz turnuvalarda mutlaka İtalyan hakem olmuştur. Ama bu kez yok. Çünkü kriterler farklı. İtalyanlar giremezken, olay faklı. Listeye girebilmek için çok başarılı olmak gerekiyor. Torpil işlemiyor. Çok çalışma var. İspanya’da aynı şekilde. İki hakemleri var. Jesus Gil Manzano ve Jose Maria Sanchez Martinez. Biliyorsunuz UEFA yönetim kurulunda İspanyol isimler var. Hem de Başkanvekilliği yapıyor. Bakın listeye, İspanyol hakem yok. Bizim ilişiklerimiz iyi diyemiyorlar. UEFA’da işler bizim bakış açımıza böyle işlemiyor. Gelin Türkiye’ye. Atıp tutuyorlar; UEFA ile FFA ile ilişkilerimiz iyi diyorlar. FİFA kokartı taktık diyorlar. Öyle bir dünya yok. Bizim sisteme göre İspanyol ve İtalanlar böyle hareket etse turnuvaya en azından birer hakem sokarlardı. Bakın, Hollanda da Serdar Gözübüyük de liste dışı kaldı. Bunlar önemli şeyler. Bu büyük bir organizasyon. 41 ülkeden hakemler burada görev yapacak. Listeye giremeyen Halil Umut Meler’e üzüldük. Bu turnuvada takımlarımız olmayacak. En azından hakemimiz olsun dedik. O da olmayacak. Yazık!
UEFA, hakemlerin kendi ülkelerindeki maçlarını yakından takip ediyorlar. Gel Türkiye’ye; Halil Umut Meler’e sen Türkiye’de üst düzey maç vermiyorsun. Bu sezon Halil Umut Meler, dört büyüklerin derbi maçlarında görev almamış. Böyle birkaç hakem daha var. ‘Şu maça çıkamam. Bu takımın maçını yönetemem. Derbi maçını yönetmem.’ diyen hakemler var! Yıpranmama adına üst seviyeli maçlardan kaçanlara söylüyorum; UEFA yetkilileri bunu görmüyor mu zannediyorsunuz? Bunlar MHK Başkanı Ferhat Gündoğdu’nun yanlış stratejisidir. Bir sonra ki Dünya kupası olacak. Hakem listesini 13-14 artırsınlar diyelim. Yine listede olmayacağız.
Biraz daha geriye gideceğiz. Bazı şeylerin değerini belemiyoruz. Cüneyt Çakır hocaya bakıyorsun. O dönemlerde UEFA’nın FİFA’nın kritik maçlarında hep görev aldı. 2012 yılında Japonya’da SC Corinthians- Chelsea FC final maçını yönetti. Bahsettiğim turnuvanın finaliydi. Hakemliğimiz nereden nereye gelmiş. Avrupa organizasyonlarında Cüneyt Çakır ve diğer hakemlerimiz sahaya çıkarken, şimdi bakıyorsunuz, biz bu tür organizasyonlara hakem gönderemiyoruz. Kısır kaldık. Sonucunda MHK’nin ne kadar vizyonsuz olduğunun resmidir. Çöküşün net belgesidir yani.
Çıta nereden nereye düşmüş. Finalleri, yarı finalleri, çeyrek finalleri yöneten hakemlerimiz varken, tekrar aşağıya indik. Şimdi tekrar buraya gitmeliyiz diyoruz. 2022’den beri bu 8 Mart sürecinin yansımasıdır. En üst turnuvalarda hakemlerimiz, Avrupa’da adeta cirit atarken, tekrardan 26 hakemin arasına elit hakem seviyesine hakem çıkarabilir miyiz; bunun derdine düşmüşüz. Ne kadar acı bir olay. Kaç basamak sıraya düşmüşüz.
“UEFA BİZE GÜVENMİYOR”
Süper Ligde yabancı VAR hakemlerin müdahaleleri gündemde. Yaklaşık 12 haftadır 11 ülkeden ligimizde yabancı VAR hakemi görev yapıyor. Hepsi farklı farklı; bunu sistem olarak söylüyorum. Tabi doğal olarak sistem getiremiyorsun. Burada VAR çıtasının olması gerekir. VAR çıtasını diğer ülkelerin liglerine göre yapamıyorsun işte. İşin uzmanları bunu itiraf ediyor. TFF Hakem Gelişim Direktörü Vitor Melo Pereira bunu itiraf ediyor. Biz de yabancı VAR hakeminin bunu çözemeyeceğini söyledik. Zira gelen hakemlerin ülkesinde VAR çıtası var. Ona göre uyguluyorlar. Burada aynı pozisyona bu VAR hakemi farklı, diğeri farklı karar veriyor. Ondan sonra konuyu tartışıyoruz.
Kulüpler dünya kupasına hakem gönderdik dediler. TFF Hakem Gelişim Direktörü Vitor Melo Pereira, ‘kendi hakemine güvenemeyen Türkiye Futbol Federasyonu’ var dedi. Doğal olarak UEFA ülkemize bakıyor. Federasyon, ülkesindeki kendi hakemine güvenmiyor. Peki o zaman da UEFA diyor ki , ‘Ben niye kendi organizasyonumda o hakeme güveneyim’ Pereira, bunu söylüyor işte. UEFA niye güvensin, FİFA niye güvensin. Ülkende büyük maçlara çıkmıyorsan UEFA ve FİFA sana niye güvensin. Bir tane hakemimize ülke dışında güven yok. Geçmişe dönelim, üst düzey VAR hakemlerimiz vardı. Mete Kalkavan, Ali Palabıyık, Abdülkadir Bitigen, UEFA’nın VAR hakemleriydi. Bu isimleri bile sistem dışına ittiler. Avrupa maçlarında Halil Umut Meler’in yönettiği maçlara bakın. UEFA, VAR hakemini yabancı isim atıyor. Yani kendi kadrosuyla gidemiyor Halil Umut Meler. Niye bizim yerli hakemleri vermiyor? Çünkü sen Süper Ligine VAR için yabancı hakem getiriyorsun. UEFA sana güvenir mi artık. Doğal olarak UEFA bizim VAR hakemleri değerlendirmiyor. Bundan önceki dönmelerde asla böyle bir şey yoktu. Bu hakemliği şu şekilde körelttiler. Kısacası hakemlik erozyona uğradı. Çok zor düzelecek bir durum.
“ÇİPLİ TOP SİSTEMİNE GEÇİLMELİ”
Ofsayt pozisyonlarında cerrahi operasyon yapıyorlar. Bunlar tartışmalı konular. Biz, kendi yarı otomatik sistemimizi kullanıyoruz. Diğer ülkelerden farklı. Artık öyle bir hal aldı ki milimlerle, santimlerle ölçülüyor ve ofsayt çıkarıyorlar. Futbolun ruhuna aykırı. Kesinlikle desteklemiyorum. Kural kitabında, UEFA’nın tavsiyesinde ve seminerlerde hep şunu iletirler; yardımcı hakemler şüpheliysen oynat. Niye şüpheliysen peki; doğal olarak pozisyonlarda skora prim tanımak için. Şüpheli pozisyonları oynat diyorlar. Milimlik pozisyonları bulmak yerine hakemlerin skora katkı sağlaması gerektiğini düşünüyorum. İçime sinmiyor.
Burada çok ince çizgi var. Topun ayakla temasından bahseder sistem. Takım arkadaşı topa temas anında ofsayt baz alınıyor. Eskiden top ayaktan çıktıktan sonra baz alınıyordu. Eski kural böyleydi. Takip ediyorum bazı yorumcular, ‘top ayaktan çıktıktan sonra’ tabirini kullanıyorlar. Bunu düzeltelim. Yorumcuların güncelleme yapmaları lazım. Yeni kuralara göre topun ayağa temas anı baz alınıyor. Ama topa temas anını operatör burada kare kare alırken neden aynı anda göstermiyor? Bunu bilemiyoruz. Topa ne zaman temas etti bilinmiyor. Zor tespit edilen konular.
Burada tartışmayı bitirmek için siz yarı otomatik ofsayt sistemini kullanıyorsanız, olmazsa olmaz çipli top sistemine geçmeniz gerekir. Avrupa’da turnuvalarda kullanılıyor. Orada da yarı otomatik sistemi kullanılıyor. Bunun ikisi birbirini tamamlar. Yarı otomatik sistem ile çipli top birbirini tamamlar. Burada topla temas halini size gönderecektir. Ligin adil yönetilmesinden bahsediyorsak kuralın işlemesi lazım. Tek başına olmuyor. Kafalar karışmasın.
“İNGİLİZCE HAKEMLER İÇİN BÜYÜK SORUN
TFF Hakem Gelişim Direktörü Vitor Melo Pereira, hakemlerin diyalog konusunda iyi derecede İngilizce bilmeleri gerektiğini dile getiriyor. Hakemlerin iyi derecede İngilizce bilmediği ile ilgili sadece bir iki hakem İngilizceyi akıcı konuştuğunu dile getiriyor. Süper ligdeki oyuncuların çoğu hemen hemen yabancı. Ortak dil, İngilizce. Sen bu maça çıkıyorsan oyuncularla iletişimin iyi olacak. Burada İngilizceyi çözmeniz gerekir. 2022 yılından beri MHK’nin kadrosu bu. Hakem sistemini oluşturan yüzde 80 Ferhat Gündoğdu’nun klasman hakemleri. Bu listeyi Ferhat Gündoğdu oluşturdu. Radikal kararlar almamız gerekiyor. Tabi sistem işlemediği için MHK’ye yakın, derneğe yakın torpilli hakemleri getiriyorsun. Çok zor değil. Belli kalıp cümleler var. Bunları bile başaramayan bir MHK var. Eksiklikleri hakem gelişim direktörü görüyor.
“DÜNYA KUPASI YÖNETEN HAKEMLER VARKEN, ATLETİK TESTTEN BAŞARISIZ OLANLARI TERCİH ETTİLER”
TFF Hakem Gelişim Direktörü Vitor Melo Pereira, geçtiğimiz günlerde A Spor’un canlı yayın konuğu oldu. Kendisine ‘genç mi yoksa tecrübeli hakem mi’ sorusunu yönelttiler. O da yorumculara, ‘ Siz operasyon geçireceksiniz. Tıp fakültesinden yeni mezun olmuş doktora mı yoksa deneyimli bir cerraha mı ameliyat olursunuz ‘ dedi. Doğal olarak deneyimli cerraha ameliyat olursun. Mevcut MHK, paraşütle genç hakem furyası başlattı. Hepsini getirip bilinçsizce görev verdiler. Dünya kupası yöneten hakemler varken, atletik testten başarısız olanları getirip görev veriyorsunuz. Seviye yerlerde. Geçmişte başarı vardı. Görüyorsunuz hakemlerin performansları ortada. Ben de sürekli olarak tecrübeli hakemlerin sahaya çıkmasından yanayım.
“HAKEMLERİN KARARLARINI STADA ANONS YAPARAK BİLGİLENDİRMELERİ OLUMLU OLUR”
Avrupa’da bazı liglerde hakemler anons yaparak tribünleri bilgilendiriyor. UEFA bu konuda bize de izin veriyor. Statta anons yapabilirsiniz diyorlar. Yapılan anonsu tüm taraftarlar dinliyor ve pozisyonla ilgili hakemin kararını neden verdiği konusunda bilgi sahibi oluyorlar. Pozisyona bakıyorsunuz, Hakem VAR’a gidiyor. Peki neden gittiğini bilmiyorsunuz. Antalyaspor’un geçtiğimiz haftalarda böyle bir maçı oldu. Hakem Ümit Öztürk idi. Ekrandan pozisyonu bende çözemedim. İki pozisyon vardı. Hangi pozisyonu iptal ettiği bilemedik. Bu tarz pozisyonlarda, aynı şekilde farklı pozisyonlarda açıklama yapmakta fayda var. Seyirciler kesinlikle bilmeleri gerekiyor. Bu uygulama faydalı olur. TFF bir karar değişikliğiyle uygulamaya geçirebilir ancak işlerine gelir mi bilemem. Şeffaflık adına bunların yayınlanması gerekir. Herkesin kafası rahat olsun.
