(Özel Haber: Sefa Saygıdeğer)
Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları Raporunu 12punto.com.tr internet sitesinde kaleme aldığı yazıda değerlendiren Bursa Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreteri Adanalı Akademisyen Doç. Dr. Ergül Halisçelik, Adana için ilginç sonuçların göze çarptığı raporda önemli nokta atışları ile konuyu irdeliyor.
Doç. Dr. Halisçelik yazısında, “Adana ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgilerini detaylı analiz etmeli ve kentimiz için faydalı-uygulanabilir politikalar geliştirmeliyiz” vurgusu yapıyor.
Doç. Dr. Ergül Halisçelik’in “Türkiye'nin 2024 nüfusu: Adana ve Bursa'da ilçe bazlı dikkat çeken değişimler” başlığı ile yazdığı yazıda; Dünya, Türkiye ve Adana’ya ait bilgilerin yer aldığı bölümünü, 5 Ocak okurları için derledik.
TÜRKİYE’DE NÜFUS ARTIŞI VE DEMOGRAFİK DEĞİŞİM
2024 yılı itibariyle Türkiye’nin nüfusu, 2023 yılına göre yüzde 0,34 artış göstermiştir. Nüfusu en fazla olan 10 illimizi sırasıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya, Konya, Adana, Şanlıurfa, Gaziantep, Kocaeli olarak; nüfusu en az olan 3 ilimizi de Bayburt, Tunceli, Ardahan olarak sayabiliriz.
Türkiye'nin nüfus artış hızı, özellikle göçmen nüfusu ve doğum oranları ile şekillenmektedir. Türkiye, 2024 yılında göçmen kabul konusunda önemli adımlar atmış ve bunun etkisiyle özellikle büyük şehirlerde nüfus artışı gözlemlenmiştir. Ayrıca sağlık hizmetlerindeki gelişmeler ve yaşam beklentisinin artması da bu artışı etkilemiştir.
Türkiye'de 2023 yılında 34 olan ortanca yaş, 2024 yılında ise 34,4'e yükselmiştir.
Nüfus yoğunluğu olarak tanımlanan "bir kilometrekareye düşen kişi sayısı", Türkiye genelinde 111 kişi olmuştur. İstanbul, kilometrekareye düşen 2 bin 934 kişi ile nüfus yoğunluğu en yüksek olan ilimiz olmuştur. TÜİK raporuna göre, 2024 yılında Türkiye’nin toplam nüfusu 85.7 milyon civarındadır. 2023 yılı itibariyle bu sayı 85.4 milyon civarındaydı, yani bir yılda yaklaşık 300 bin kişilik bir nüfus artışı yaşanmıştır. Bu artış, Türkiye'nin doğurganlık oranı, göç hareketleri ve yaşam süresi gibi demografik faktörlerden kaynaklanmaktadır.
TÜRKİYE’NİN NÜFUS ARTIŞI VE DÜNYA İLE KIYASLAMA
Dünya nüfusu, 2024 yılı itibariyle 8,2 milyar düzeyine ulaşmıştır. Türkiye’nin nüfusu, dünya nüfusunun yüzde 1'inden biraz fazla bir oranı temsil etmekle birlikte nüfus büyüklüğüne göre sıralamada 194 ülke arasında 18. sırada yer almıştır. Dünya genelinde nüfus artışı genellikle Asya, Afrika ve Güney Amerika gibi gelişmekte olan bölgelerde yoğunlaşırken, Türkiye'nin nüfusu da Ortadoğu ve Avrupa arasında, büyüyen bir demografik yapıya sahiptir. Ancak, Türkiye’nin nüfus artış hızı, bazı Avrupa ülkelerinin aksine hâlâ pozitif bir ivme göstermektedir. Türkiye’nin nüfus artışı, dünya ortalamaları ile kıyaslandığında yüksek bir irtifada bulunmaktadır. Dünya genelinde nüfus artışı, özellikle gelişmiş ülkelerde yavaşlamaktadır. Türkiye’ de nüfus artış hızı 2023 yılında binde 1,1 iken 2024 yılı itibariyle nüfus artış hızı binde 3,4’ lük bir seviyeye yükselmiştir.
• Gelişmiş Ülkeler ve Türkiye’nin Farkı: Özellikle Avrupa ülkelerinde doğurganlık oranları hızla düşerken ve nüfus yaşlanırken, Türkiye bu alanda istikrarlı bir şekilde büyümeye devam etmektedir. Avrupa’daki bazı ülkeler nüfus kaybı yaşarken, Türkiye bu süreçte genç nüfus oranının yüksek olmasıyla avantaj sağlamaktadır. Örneğin, Almanya, İtalya, Japonya gibi ülkeler, doğurganlık oranlarının düşük olması ve yaşlanan nüfusları ile karşı karşıya kalırken, Türkiye, genç nüfusu ile nüfus artışını sürdürmektedir.
• Göçün Rolü: Ayrıca, Türkiye'nin göçmen alımı da nüfus artışını etkileyen önemli bir faktördür. Ortadoğu’daki çatışmalar ve Türkiye'nin bölgesel rolü, göçmen akışını artırmıştır. 2024 itibarıyla, Türkiye'deki yabancı nüfusun sayısı önemli bir seviyeye ulaşmış olup, bu da toplam nüfus artışında gözle görülür bir etki yaratmaktadır.
TÜRKİYE İÇİNDEKİ NÜFUS DEĞİŞİMLERİ
2023 yılına kıyasla, 2024 yılında Türkiye'nin bazı illerinde nüfus artışları kaydedilirken bazı illerinde ise azalmalar gözlemlenmiştir. Ülkemizde 2023 yılında bir önceki yıla göre 10 ilin nüfusunda azalma görülürken, 2024 yılında ise 40 ilin nüfusu azalmıştır. Türkiye’deki nüfus değişikliklerinin sebepleri arasında doğurganlık oranları, iç ve dış göçler, ekonomik koşullar ve yaşam kalitesindeki farklar etkili olmuştur.
ADANA VE İLÇELERİNDE DİKKAT ÇEKEN NÜFUS DEĞİŞİMLERİ
TÜİK tarafından 6 Şubat 2025 tarihinde yayınlanan, 2024 Yılı Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sisteminde, aşağıdaki tabloda da görüleceği üzere, Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 2,66’sının yaşadığı Güzel Adana’mız için de ilginç sonuçlar göze çarpıyor:
Adana’mızın 2023 yılı sonu itibariyle nüfusu 2022 yılına göre 3.808 kişi (%0.17) azalarak 2.270.298 kişi olarak gerçekleşmişti. Geçen yıl ilk defa nüfusu düşen Güzel Adana’mızın 2024 yılı sonu itibariyle nüfusu ise 2023 yılına göre 10.186 kişi (%0.45) artarak 2.280.484 kişi olarak gerçekleşmiştir.
Bu nüfusla Adana’mız İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa, Antalya ve Konya illerinden sonra ülkenin en kalabalık 7. ili konumundadır.
Nüfusu en yüksek ilçemiz 786.931 kişi ile Seyhan’dır. Adana nüfusunun yüzde 34,51'inin ikamet ettiği Seyhan'ı, 399.910 kişi ile Yüreğir, 378.650 kişi ile Çukurova ve 251.259 kişi ile Sarıçam ilçelerimiz izlemektedir.
Saimbeyli 13.451 kişi ile en az nüfusa sahip olan ilçemiz olmuştur. Saimbeyli’yi 16.116 kişi ile Feke, 16.190 kişi ile Aladağ ve 16.524 kişi ile Tufanbeyli ilçelerimiz takip etmektedir.
Adana’da 15 ilçe ve belediye, bu belediyelerde toplam 831 mahalle bulunmaktadır. En çok mahallesi olan ilçemiz 112 ile Ceyhan iken, en az mahalleye sahip ilçemiz ise 21 mahalle ile Pozantı’dır.
Merkez 2 ilçemiz dâhil 12 ilçemizde nüfus azalırken, 3 ilçemizin nüfusu artmıştır. Toplamda ise Adana’da nüfus 10.186 kişi (%0.45) artmıştır.
Bir önceki yıla göre nüfusu oransal anlamda en çok artan ilçe Sarıçam (%6,33) iken en çok azalan ilçe ise Feke’dir (-%6,87).
Kişi bazında ise nüfusu en çok artan ilçelerimiz 14.961 kişi ile Sarıçam, 4.445 kişi ile Çukurova ve 269 kişi ile Kozan ilçelerimiz olurken, nüfusu en çok azalan ilçelerimiz ise -2. 435 kişi ile Yüreğir, -1.188 kişi ile Feke ve -941 kişi ile Karataş ilçelerimiz olmuştur.
Adana’mızın Yüzölçümü 13.844 km2'dir. Kozan 1.903 km2 ile yüzölçümü en yüksek ilçemiz, Çukurova ise 250 km2 ile yüzölçümü en düşük ilçemiz konumundadır.
İlimizde kilometrekareye 165 kişi düşmektedir. Yoğunluğun en fazla olduğu ilçemiz 1.772 kişi ile Seyhan iken, en düşük olduğu ilçemiz ise 12 kişi ile Aladağ’dır…
NÜFUS ARTIŞ VE AZALIŞLARININ SEBEPLERİ
Türkiye'deki nüfus artışı ve azalışı, bir dizi faktöre bağlıdır. Bunlar arasında göç, doğurganlık oranları, sağlık hizmetlerinin gelişimi ve ekonomik faktörler öne çıkmaktadır. Göç, büyük şehirlerin ekonomik cazibesi nedeniyle iç göç ve göçmen kabulüyle bağlantılı olarak önemli bir nüfus değişimine yol açmaktadır. Ayrıca, doğurganlık oranının 1,51 çocuk civarında olması, nüfusun doğal artışını sınırlamakta, ancak yaşam süresinin uzaması ve sağlık hizmetlerinin gelişmesi bu artışı desteklemektedir.
SONUÇ VE GENEL DEĞERLENDİRME
Türkiye'nin 2023-2024 dönemindeki nüfus artışı, önemli bir hızda devam etmektedir ve şehirlerarası nüfus değişimleri de dikkat çekicidir. Büyükşehirlerdeki nüfus artışı, özellikle Marmara, Ege ve bazı İç Anadolu bölgesi şehirlerinde hızlanırken, bazı kırsal alanlarda nüfus azalmaktadır. Türkiye'nin nüfusu 2024 yılında bir önceki yıla göre yüzde 0,34 artış göstererek 85 milyon 664 bin 944 kişi olmuştur. Dünya nüfusunu 8,2 milyar olarak düşündüğümüzde Türkiye’nin nüfusu Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 1’ine tekabül etmektedir. Ülkemizde 2023 yılında bir önceki yıla göre 10 ilin nüfusunda azalma görülürken, 2024 yılında ise 40 ilin nüfusu azalmıştır. Türkiye nüfusunun yaklaşık yüzde 2,66’sının yaşadığı Adana’mızın 2024 yılı sonu itibariyle nüfusu 2023 yılına göre 10.186 kişi (%0.45) artarak 2.280.484 kişi olarak gerçekleşmiştir.
Adana gibi şehirler, sanayi, ekonomi ve göç faktörleriyle nüfus artışını sürdüren iller arasında yer almaktadır. Türkiye'nin genç nüfusu, ülke genelindeki demografik yapının dinamik kalmasını sağlarken, göç hareketliliği de şehirlerin nüfus yoğunluğunu artırmaya devam etmektedir. Bu sonuçlarda; “deprem, sosyoekonomik verilerdeki değişim ve başta istihdam, su, elektrik, katı atık tüketimi olmak üzere ikincil veriler arasındaki bağlantılar (korelasyon) ve değişim, iç ve dış göç, mülteci nüfusun durumu, doğurganlık, bağımlılık ve ölüm oranlarındaki değişim, açılan-kapanan firmalar, verilerin güvenirliği” gibi hususlar mutlaka dikkate alınmalıdır.
Adana ili ve ilçelerinin yerleşim yeri ve nüfusla ilgili sayısal bilgilerini detaylı analiz etmeli ve kentimiz için faydalı-uygulanabilir politikalar geliştirmeliyiz.