Son yıllarda yapılan düzenlemeler sonrasında ise abonelere uygulanan tarifelere ve/veya elektrik tüketimlerine göre aşağıdaki gibi sınıflandırma yapmak mümkündür:
Serbest Tüketici: Yıllık 750 kWh üzeri elektrik tüketen aboneler.
Kademeli Elektrik Tarifesi Uygulanan Aboneler: Yıllık elektrik tüketimi 5000 kWh altında olan aboneler.
Son Kaynak Tedarik Tarifesi Uygulanan Aboneler: Yıllık elektrik tüketimi 5000 kWh üzerinde olan aboneler.
Yukarıdaki ayrımdan yola çıkarak; bir serbest tüketicinin faturası kademeli elektrik tarifesinden de hesaplanabilir son kaynak tedarik tarifesinden de hesaplanabilir. Her son kaynak tedariği ile elektrik kullanan abone serbest tüketicidir. Elektrikte kullanıma bağlı fiyatlandırma, az elektrik tüketen abonelerin daha az ödemesi, çok elektrik kullanan abonelerin çok ödemesi üzerine kurulmuştur.
Serbest Tüketici Nedir?
Yıllık elektrik tüketimi 750 kWh’i aşan her elektrik abonesi Serbest Tüketici kategorisindedir. Elektrik aboneleri, değiştirmedikleri takdirde elektrik kullandığı bölge için belirlenen görevli elektrik tedarik şirketinden enerji tedariği sağlar. Serbest tüketici ise 2025 yılı için belirlenen serbest tüketici limiti olan yıllık 750 kWh’i aşan miktarda elektrik kullanan tüketicidir ve elektrik tedarikçisini değiştirebilir. Elektrik tedarikçisi değiştirmek tıpkı cep telefonu operatörü değiştirmek kadar basittir ve serbest tüketiciler enerji tedariğini özel tedarikçiden sağlama özgürlüğüne sahiptir. Geçtiğimiz yıllarda yıllık limit daha yüksek iken elektrikte değişim serbest tüketici limitinde de yaşanmıştır ve serbest tüketici limiti düşürülerek 2025 yılı için 750 kilovatsaat olarak belirlenmiştir.
Kademeli Elektrik Tarifesi Nedir?
Kademeli elektrik tarifesi, yıllık 5000 kWh altında elektrik kullanan aboneler için uygulanmaktadır ve kendi içinde aşağıdaki gibi 2 kademeye ayrılmaktadır:
1. Kademe: Günlük 8kWh altında elektrik kullanan abonelere uygulanan tarifedir.
2. Kademe: Günlük 8 kWh üzerinde elektrik kullanan abonelere uygulanan tarifedir.
Kademeli elektrik tarifesi limiti 2025 için günlük 8 kWH ve aylık 240 kWh olarak belirlenmiştir. Aylık elektrik tüketimi 240 kWh altında olan tüketicilerin elektrik faturası 1.Kademe Elektrik Tarifesi üzerinden hesaplanır. Aylık elektrik tüketimi 240 kWh üstünde olan tüketicilerin faturası 2.Kademe Elektrik Tarifesi üzerinden hesaplanır. Kamu kurumları ve iş yerleri için günlük kademeli elektrik limiti 30 kWh olarak belirlenmiştir.
Son Kaynak Tedarik Tarifesi (SKTT) Nedir?
Son Kaynak Tedariği, yıllık enerji tüketimi belirli bir seviye üzerinde olduğu halde görevli tedarikçisini değiştirmemiş veya özel bir tedarikçi ile ikili anlaşma kurmamış abonelerin elektrik tedarik yöntemidir. 2024 yılı Ekim ayına kadar son kaynak tedariği limiti 2023 yılında mesken aboneleri için yıllık 100 milyon kWh’ken 2024 yılı sonunda yapılan düzenlemeler ile mesken abone grupları için yıllık 5000 kWh’ üzerine kadar düşürülmüştür. Bu sayede SKTT kapsamına giren mesken tüketicisi sayısı milyonlara ulaşmıştır. Yıllık 5000 kWh üzerinde elektrik tüketen abonelerin faturaları 2025 yılından itibaren Son Kaynak Tedarik Tarifesi ile hesaplanmaya başlanmıştır. Son Kaynak Tedarik Tarifesi fiyatı, Piyasa Takas Fiyatı (PTF), YEKDEM bedeli (Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması bedeli) ve Kurulca Belirlenen Katsayı (KBK) kullanılarak ortaya çıkmaktadır. Piyasa Takas Fiyatı, elektriğin gün öncesi piyasalarda belirlenen fiyatının baz alındığı referans bir değerdir. YEKDEM bedeli, elektrik tedarikçilerinin üstlendiği YEKDEM maliyetinin tüketime olan oranının baz alındığı bedeldir. Kurulca Belirlenen Katsayı (KBK), Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından belirlenen elektrik tedarikçilerinin kar oranıdır. Özel elektrik tedarikçileri, Kurulca Belirlenen Katsayı oranı üzerinden indirim yapma hakkına sahiptir. Tüm abone grupları tedarikçisini değiştirerek KBK üzerinden indirim sunan farklı bir tedarikçiye geçiş yapabilir.