Salgınlar tarihin her döneminde insan yaşamını derinden etkilemiş, hastalıklar ise toplumların kaderini değiştirmiştir. Özellikle deri üzerinde etkili olan hastalıklar, geçmişten günümüze büyük salgınlara neden olmuş, zaman zaman kontrol altına alınmaları zor olmuştur. ‘Maymun Çiçeği’ gibi modern dönemde yeniden gündeme gelen hastalıklar, tarihte çiçek hastalığı, kızamık, tifo gibi deri döküntüleriyle seyreden diğer hastalıkları hatırlatmaktadır.
Peki, bu tür hastalıklar insanlığı nasıl etkilemiş ve hangi dönemlerde ortaya çıkmıştır? Gelin, tarihteki önemli deri hastalıklarına ve salgınlara birlikte göz atalım.
***
Çiçek Hastalığı: Dünya genelinde milyonlarca insanın ölümüne neden olan Çiçek Hastalığının kökeni 2000 yıl geriye gider. Başlangıçta çiçek hastalığı için ilk genetik kanıt 1600'leri işaret etse de 2020'de, Viking Çağı iskeletlerinden virüsün en az 1000 yıl öncesi olduğu doğruladı. Ama en sonunda bazı tarihçiler çiçek hastalığının daha da eskiye dayandığını belirterek durumun Mısır Firavunu V. Ramses’in mumyasında çiçek hastalığına dair lezyonlar tespit edilmesine kadar götürmüştü. Çiçek hastalığı, tarihte milyonlarca insanın ölümüne sebep olmuş olsa da, 20. yüzyılın sonlarında aşıyla tamamen ortadan kaldırıldı.
Suçiçeği: "Suçiçeği" teriminin bilinen en eski kullanımı 17. yüzyıla kadar uzansa da, ancak bu ismi nasıl aldığı belli değildi. Çocuklarda sık görülen suçiçeği, ateş ve kaşıntılı döküntülerle kendini gösterir. 16. yüzyılda Avrupa’da tanımlanmış olan Suçiçeği, aynı zamanda Zona hastalığına da neden olabilir.
Kızamık: İnsanlık tarihinin karşılaştığı en bulaşıcı hastalıklardan biri olan "Kızamık", Fars hekimi ve bilgin "Muhammed Zakariyya Razi" tarafından tanımlanmıştır. 16. yüzyılda küresel keşif arttıkça yaygınlaşmaya başlayan kızamık, çocukları en çok etkileyen viral hastalıklardan biri olmakla birlikte, ciddi döküntülere ve yüksek ateşe neden oldu. 1757'de İskoç Doktor Francis Home, kızamığa bir patojenin neden olduğunu keşfetti. 1954’ten itibaren ise Thomas Peebles ve John F. Enders kızamığa karşı ilk aşının oluşturulmasını sağladı.
***
Dang Humması: Sivrisinek deyip geçmeyin… "Dang Humması" eski bir hastalık olmakla birlikte, Antik Çin Tıp Ansiklopedisinde de bahsedilir. Köle ticareti ve bunun sonucunda uluslararası ticaretin genişlemesi nedeniyle 15. ila 19. Yüzyıllarda Afrika'dan yayılımı oldukça hızlandı. Ayrıca 2. Dünya Savaşı'nda ve sonrasında Dang Humması halen görülüyordu.
(Devam Edecek…)
